چه تفاوتی میان یلدای ما و میلاد مسیح وجود دارد، چرا مراسم یلدا در دوره‌ی ساسانیان در ایران وجود نداشت و به جای آن جشن سده بود؟ و چگونه بعد از اسلام جشن میلاد مسیح اندک اندک با جشن سده تلفیق شد و یلدای ایرانی را پدید آورد؟ این موضوع و برخی نکته‌ها در پیرامون آن، محتوای سخنرانی شب یلدای سال 1397 در مشهد بود

_______________________________________

سخنی به یاد شبنم

  پیام مرگ شبنم برای زندگان:

اگر چه ممکن است مرگ هر آن به سراغ ما بیاید، این مهم نیست، مهم این است که آنات زندگی را به شایستگی زیسته باشیم و بدهکار روزهای رفته نباشیم و....

___________________________________

طوفان نوح، اسطوره یا تاریخ؟

مبنای پدید آمدن این اسطوره چه بوده است؟ و چرا در اسطوره‌های ایرانیِ مربوط به پیش از اسلام و آثاری مانند شاهنامه‌ی فردوسی این اسطوره جایگاهی ندارد؟

_________________________________________________________

در نقد و برّرسی "حاجی خودتی"

سخنرانی در جلسه‌ی نقد و برسی کتاب "حاجی خودتی" اثر آقای حسن محدثی، در تهران به تاریخ بیست و پنجم مهر ماه 1397

و در چند و چون اینکه چرا لقب حاجی نزد بخشی از ایرانیان ناخوشایند و حتی نفرت انگیز شده است.

_____________________________________________________________

اسرائیلیات در کتب تاریخی و تفسیریِ اسلامی

اسرائیلیات در متونِ اسلامی کدام‌ها هستند؟ گمانم پاسخ به این پرسش نه دقیق می‌تواند باشد نه یگانه. برای همین پاسخ نابسنده هم شاید لازم باشد به چند قلمرو سر زد، از متونِ عهد قدیم و جدید گرفته تا قرآن، و از کتب تاریخی که با روی‌کرد دینی- اسطوره‌ای نوشته شده است تا انواع تفسیرها. و اگر معیار سنجش را هم خود قرآن قرار دهیم، باز هم جای اما و اگر بسیار است. در عین حال با همه‌ی ندانم‌کاری‌ها و اما و اگرها، گمانم این است که "به راه بادیه رفتن به از نشستن باطل" ....

 

_____________________________________________________________

به مناسبت شب قدر با اشاره به خطبه‌ای از نهج‎‌البلاغه

 و شرح این نکته که ما از همان روزگار شکل گیری امپراطوری اسلامی تا کنون و در هیچ‌کدام از کشورهای ظاهرا مسلمان کنونی، اعم از ایران و عراق و افغانستان و مصر و دیگر کشورها، جامعه‌ای به معنای واقعیِ اسلام نداشته‌ایم

_____________________________________________________________

فصل یازدهم از ادب و عرفان انسان‌گرا/ نسبت حافظ با قرآن: 

 

حافظ، به‌هنگامِ پيرانه سري، وقتي که شورمندي‌هاي روزگار جواني را پشت سر نهاده، گه‌گاه از کارنامه‌ي خود مي‌گويد که سال‌ها پيروي مذهب رندان کرده است، از راهي که تا کنون آمده ياد مي‌کند، حتي از حشر و نشر با ساقي و از درباني ميخانه  سخن مي‌گويد و از اين همه، نه تنها پشيمان نيست بلکه بر آن است که هرچه کرده، همه از دولتِ قرآن بوده....

  _____________________________________________________________

 فصل دهم/ حافظ و میراثِ پر تناقض یک دوره‌ی تاریخی

از ورود اعراب به ايران تا روزگارِ حافظ را یک دوره‌ی کامل برای زبان و ادب پارسی دانسته‌ام و ديوانِ حافظ انگار حاصلِ اين دوره‌ي پر فراز و نشيب است. آنچه به اين دوره‌ي تاريخي، ويژگي بخشيده و آن را از ديگر دوره‌ها متمايز کرده است، زبان و ادب و عرفان است. گمانم اشاره‌اي کوتاه به روند شکل‌گيري اين دوره‌ بي‌مناسبت نباشد، البته از آن منظر که من دريافته‌ام. اگرچه در فصل‌هاي پيشين، کم و بيش نکته‌هايي در اين باره نوشته بودم. 

فایل PDF:

فصل دهم، حافظ و میراث پر تناقض یک دوره‌ی تاریخی

 

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

فصل نهم از عرفان انسان‌گرا:حافظ، رند ریاکار 

 فروپاشی حکومت ایلخانان و آشوب امیران فرصت طلب در سرتاسر ایران، آتش جنگ‌های داخلی را شعله‌ور ساخت، ایران تکه تکه و برای هر شهری یا هر منطقه‌ای امیرانی مدعیِ حکومت پیدا شد. در همین کشاکش‌ها و هیبت شمشیرهای خون چکان است که حافظ را رند ریاکار یافتم

فایل پی دی اف:  

فصل نهم/ حافظ، رند ریاکار

 _____________________________________________________________

 نگاهی دیگر به سوره‌ی اسراء 

وقایعی که قرآن از بنی‌اسرائیل بر می‌شمارد و تعریض‌هایی که بر آنان دارد، چیزهایی است که بعدها اغلب مسلمانان هم به آن گرفتار شدند. چیزهایی مانند خود بزرگ بینی‌ها، غلو در دین، و طرح معجزات عجیب و غریب برای بزرگ نمایی خود